Langité
remrem, suryané kasaput gulem, ujané tuara rérénan. Blabur gentuh ngiterin
désa. Sarwa paksi pacruwét matinggah di carang kayuné, ngesil ngalih tongos
masayuban. Kerug krébéké ngesiabang bayu. Sagét makeblés Luh Sariadi
masaput-saput uli jumah metén, paninggalané kidem-kidem, pajalané banban cara
injun. Kedis putehé mamunyi gerut-gerut. Mén Sariadi itep ngulig boréh, matédoh
di bataran jinengé. Ada suba apakpakan basé Luh Sariadi bengong nyelélég di
samping Méméné. Paninggalané ngliyer cara nu kiap. Laut matakon banban, “Mé
dadi selid sanja Mémé satata ngulig boréh? Kéto masi urati pesan Mémé ngaénang
tiang loloh, luiré loloh don kayu manis, loloh don bluntas, loloh kunyit.
Yéning cara tiang luungan suba Mémé meli, apang sing répot ngalih sarana kéné
kéto”. “Mémé tusing ja ngrambang meli ubad kéné kéto, Mémé tuara ja sakit, Mémé
seger oger. Apang cening nawang ngudiang Mémé ngwai maboréh, maloloh, mausug
apa luiré, Mémé makeneh nyayangang raga, miara déwék. Déwéké né perlu sayangang
sawiréh ukudané né kasugihan paling utama. Tegarang keneh-kenehang, yéning
iraga tuara ngelah lima, batis, mata, kuping, bibih miwah ané lénan apa ja
dadiné iraga, sinah tusing ja manusa adanina”. “Nah ento makrana iraga perlu
miara sahananing paican Widhi ané ada di déwéké. Awak, lima, batis, kuping,
mata, cunguh, bibih kéto masi ané lénan perlu sayangang, apikin. Yéning sinalih
tunggil paican Widhiné ento cacad, elung, képék, buta, pérot, bega miwah ané
lénan, sinah idupé tusing paripurna. Ento pawakan anak lacur. Yéning suba cacad
pasti tusing sida baan ngalih pangupajiwa. Gegaéné sinah lakar ngrépotin anak
lénan, dadi gegéndong”. “Né jani sawiréh masan ujan, awak Méméné marasa nyem.
Ento makrana Mémé ngulig boréh anget-anget, apang awak Méméné nyak anget, uwaté
lemes. Piang rasané yéning suba maboréh, pulesé leplep. Mara bangun seger
anggon nyemak gaé, idongan kliyad-kliyud, males tanpa awanan”. To I Dadong
pepes mausug baan celengis, baas mimbuh kunyit apa ja gunané Mé?“Patuh to ning,
Dadong ceningé masi makeneh nyayangang raga. Yén cara jani usug totonan patuh
tekén lulur, tetujoné mresihin kulit apang satata seger. Yéning kulité tuara
taén bresihin sinah lakar ucem, énggal bulénan, turmaning énggal keriput”. “Nah
yéning uli sisi ragané patut upapira baan sarana ané ngranaang déwéké seger,
luiré nganggon saban nuju manjus, lulur, boréh, lan usug. Cara jani ada
“masauna”, manjus nganggo susu, nganggo yéh bunga. Makejang ento jalaran
nyayangang raga. Sajabaning kéto, ané ka tengah dedaarané apang satata
ngamertanin urip. Ané patut daar: nasi, jukut-jukutan, bébéan, tau, témpé,
kacang-kacangan, buah miwah ané lénan. Eda naar ané tuara dadi daar. Inuman
kerasé johin pesan. Mangaso apang cukup, pules masi acukupan”. “Nah amonto malu
ning, né gulemé nyasan nebelang, duduk malu pantingané”.
Kaketus
saking Buku Tutur Bali
Karya I Wayan Westa Kaca 74-75
0 Komentar